Malta

Książę Mieszko III Stary w drugiej połowie XII wieku zaprosił do Poznania joannitów, najstarszy zakon rycerski powstały około 1130 roku w Królestwie Jerozolimskim, i oddał im kościół św. Michała ze szpitalem, a także obdarzył licznymi wsiami. Teren gdzie osiedlili się joannici, nazywano Komandorią – od siedziby i posiadłości ziemskiej komtura, czyli komandora stojącego na czele poznańskiej prowincji tego zakonu. Od czasu gdy joannici około połowy XVI wieku otrzymali od cesarza Karola V wyspę Maltę, przyjęto ich nazywać kawalerami maltańskimi – stąd tereny zielone nad Cybiną zaczęto nazywać Maltą.

W okresie rozbiorów Malta była najpopularniejszym miejscem wycieczkowym polskiej ludności Poznania, głównie dlatego, że na prawym brzegu Warty znajdowało się wiele pamiątek świadczących o dawnej politycznej i narodowej niezawisłości, m.in. Ostrów Tumski z katedrą i grobami naszych pierwszych władców. Poza tym teren w dolinie Cybiny był urozmaicony krajobrazowo, pełen kwitnących łąk, piaszczystych wzgórz, lasów, stawów i ogródków podmiejskich. Opodal Młyna Świętojańskiego rozciągała się Dolina Świętojańska, a dalej posiadłości Józefa Mycielskiego z otaczającym rezydencją parkiem, który był docelowym punktem wycieczek szkolnych.

Sam właściciel podejmował nauczycieli gościną, a młodzieży pozwalał bawić się w laskach, ogrodach i na błoniach kobylepolskich. Tereny nad Cybiną okazały się także idealne dla działalności powstałego w 1886 roku Stowarzyszenia Gimnastycznego "Sokół", które stawiało sobie za cel rozwój wychowania fizycznego, urządzanie imprez rozrywkowych i kulturalno – oświatowych.

Niezależnie od nasilania się patriotycznych nastrojów, poznaniacy zażywali nad Maltą przede wszystkim wypoczynku i rozrywki. Okazji do wycieczek było wiele; urządzano majówki, witano wiosnę, w 1909 roku obchodzono 110. rocznicę urodzin Juliusza Słowackiego. Po dotarciu na miejsce nastawał czas gier i zabaw. Panie grały w kostki, panowie strzelali do tarczy, bardzo popularne stały się gry i loterie fantowe. Po grach i zabawach rozpoczynały się tańce i śpiewy, odbywały się pokazy sztucznych ogni.

Zastępy skautowe odbywały wycieczki na Maltę i do Kobylegopola, ćwiczyły tam sprawności wojskowe i obchodziły rocznice uchwalenia Konstytucji 3 maja. Związek młodzieży polskiej z Maltą w okresie rozbiorów oraz sytuacja polityczna w latach pierwszej wojny światowej, pozwalająca uwierzyć w możliwość odrodzenia się państwa polskiego, zrodziły myśl, aby nadcybińskie tereny oddać w posiadanie młodzieży, tworząc Park Narodowy. Autorem tego pomysłu był ksiądz Stanisław Łukomski, późniejszy biskup łomżyński, który szczególnie aktywnie poświęcił się pracy wśród młodzieży zrzeszonej w

Towarzystwie Gimnastycznym "Sokół" oraz w nielegalnym skautingu, natomiast inżynier Adam Ballenstaedt opracował w 1919 roku szczegółowy projekt parku. Znalazły się w nim boiska, hale gimnastyczne, łazienki, teatry, domy wypoczynkowe dla robotników i młodzieży pracującej, a cały teren przecinały liczne dróżki spacerowe. W części zachodniej parku miał powstać Kopiec Wolności. Rozpoczęcie sypania kopca zaplanowano na 3 maja 1919 roku. W następnych dniach i miesiącach po uroczystej inauguracji tłumy miejscowych i przyjezdnych podążały na Maltę, by dołożyć garstkę swojej rodzimej ziemi. Przy sypaniu kopca licznie uczestniczyła młodzież – przyszły użytkownik wspaniałych urządzeń Parku Narodowego.

Tempo prac nad organizacją Parku Narodowego, bardzo wysokie w 1919 roku, w następnych latach zmalało z powodu złej sytuacji gospodarczej kraju. Zrealizowano tylko pierwszy etap, czyli zbudowanie Kopca Wolności., którego stożek osiągnął około 94 m wysokości, teren parku ogrodzono, a zamiast wielkich urządzeń sportowych wytyczono skromne boisko. 19 maja 1923 roku, gdy sytuacja ekonomiczna kraju była bardzo trudna, położono kamień węgielny pod pomnik harcerzy poległych w powstaniu wielkopolskim. Konkurs na budowę pomnika rozstrzygnięto dopiero w 1931 roku, a odsłonięcie nastąpiło w roku 1937.

Sprawa zagospodarowania Malty odżyła w roku 1930, gdy prof. Adam Wodziczko na konferencji zorganizowanej przez Towarzystwo Miłośników Miasta Poznania stwierdził, że zielone tereny nad Cybiną winny jak najprędzej wejść w obręb projektowanego Parku Narodowego. Na przeszkodzie realizacji tego projektu stanęła zła sytuacja finansowa i nieuregulowane sprawy własnościowe terenów nadmaltańskich. W roku 1935 okazało się, że Kopiec Wolności jest zdewastowany, a skromne urządzenia i zabezpieczenia zostały rozkradzione.

Władze okupacyjne zainteresowały się Maltą, przejrzały polskie opracowania planistyczne i kontynuowały niektóre rozpoczęte prace. Posługując się darmową siłą roboczą, zaczęły też niszczyć Kopiec Wolności. Po wojnie, w październiku 1946 roku, na wniosek prof. Wodziczki ponownie przystąpiono do prac terenowych.

W 1952 roku spiętrzono wody Cybiny i utworzono Jezioro Maltańskie, zbiornik wodny o powierzchni 64 ha, zbudowany z przeznaczeniem na tor regatowy i kąpielisko. W latach 1956, 1958 i 1961 odbywały się na nim międzynarodowe zawody kajakarskie i wioślarskie. Do roku 1979 jezioro pełniło rolę centrum sportów wodnych w Polsce. Organizowano na nim imprezy kajakarskie, wioślarskie i motorowodne. Niestety, z biegiem lat obiekt przestał spełniać obowiązujące normy dla przeprowadzania zawodów sportowych. Jezioro ulegało stopniowemu spłyceniu, a woda w nim była coraz bardziej zanieczyszczona.

W 1979 roku zapadła decyzja o modernizacji obiektu. W 1980 roku spuszczono wodę, a dwa lata później rozpoczęto prace remontowe i pogłębiające. Generalnym projektantem obiektu został mgr inż. arch. Klemens Mikuła. Podstawowe prace zakończono w takim stopniu, że XXIII Mistrzostwa Świata w Kajakarstwie w sierpniu 1990 roku odbyły się zgodnie z wymogami Międzynarodowej Federacji Kajakowej. Międzynarodowi fachowcy ocenili obiekt maltański bardzo wysoko i obiecali powierzać Poznaniowi organizację innych ważnych imprez międzynarodowych.

	MALTA
Strona Główna Historia Stary Rynek Cytadela Malta ZOO Stadion Lecha Stary Browar	Książę Mieszko III Stary w drugiej połowie XII wieku zaprosił do Poznania joannitów, najstarszy zakon rycerski powstały około 1130 roku w Królestwie Jerozolimskim, i oddał im kościół św. Michała ze szpitalem, a także obdarzył licznymi wsiami. Teren gdzie osiedlili się joannici, nazywano Komandorią – od siedziby i posiadłości ziemskiej komtura, czyli komandora stojącego na czele poznańskiej prowincji tego zakonu. Od czasu gdy joannici około połowy XVI wieku otrzymali od cesarza Karola V wyspę Maltę, przyjęto ich nazywać kawalerami maltańskimi – stąd tereny zielone nad Cybiną zaczęto nazywać Maltą. W okresie rozbiorów Malta była najpopularniejszym miejscem wycieczkowym polskiej ludności Poznania, głównie dlatego, że na prawym brzegu Warty znajdowało się wiele pamiątek świadczących o dawnej politycznej i narodowej niezawisłości, m.in. Ostrów Tumski z katedrą i grobami naszych pierwszych władców. Poza tym teren w dolinie Cybiny był urozmaicony krajobrazowo, pełen kwitnących łąk, piaszczystych wzgórz, lasów, stawów i ogródków podmiejskich. Opodal Młyna Świętojańskiego rozciągała się Dolina Świętojańska, a dalej posiadłości Józefa Mycielskiego z otaczającym rezydencją parkiem, który był docelowym punktem wycieczek szkolnych. Sam właściciel podejmował nauczycieli gościną, a młodzieży pozwalał bawić się w laskach, ogrodach i na błoniach kobylepolskich. Tereny nad Cybiną okazały się także idealne dla działalności powstałego w 1886 roku Stowarzyszenia Gimnastycznego "Sokół", które stawiało sobie za cel rozwój wychowania fizycznego, urządzanie imprez rozrywkowych i kulturalno – oświatowych. Niezależnie od nasilania się patriotycznych nastrojów, poznaniacy zażywali nad Maltą przede wszystkim wypoczynku i rozrywki. Okazji do wycieczek było wiele; urządzano majówki, witano wiosnę, w 1909 roku obchodzono 110. rocznicę urodzin Juliusza Słowackiego. Po dotarciu na miejsce nastawał czas gier i zabaw. Panie grały w kostki, panowie strzelali do tarczy, bardzo popularne stały się gry i loterie fantowe. Po grach i zabawach rozpoczynały się tańce i śpiewy, odbywały się pokazy sztucznych ogni. Rok 1912 to narodziny poznańskiego skautingu, przygotowującego kadry do zbrojnej walki z zaborcą. Jego szeregi zasilała młodzież gimnazjalna, a także nie ucząca się, w wieku 15 – 18 lat. Zastępy skautowe odbywały wycieczki na Maltę i do Kobylegopola, ćwiczyły tam sprawności wojskowe i obchodziły rocznice uchwalenia Konstytucji 3 maja. Związek młodzieży polskiej z Maltą w okresie rozbiorów oraz sytuacja polityczna w latach pierwszej wojny światowej, pozwalająca uwierzyć w możliwość odrodzenia się państwa polskiego, zrodziły myśl, aby nadcybińskie tereny oddać w posiadanie młodzieży, tworząc Park Narodowy. Autorem tego pomysłu był ksiądz Stanisław Łukomski, późniejszy biskup łomżyński, który szczególnie aktywnie poświęcił się pracy wśród młodzieży zrzeszonej w Towarzystwie Gimnastycznym "Sokół" oraz w nielegalnym skautingu, natomiast inżynier Adam Ballenstaedt opracował w 1919 roku szczegółowy projekt parku. Znalazły się w nim boiska, hale gimnastyczne, łazienki, teatry, domy wypoczynkowe dla robotników i młodzieży pracującej, a cały teren przecinały liczne dróżki spacerowe. W części zachodniej parku miał powstać Kopiec Wolności. Rozpoczęcie sypania kopca zaplanowano na 3 maja 1919 roku. W następnych dniach i miesiącach po uroczystej inauguracji tłumy miejscowych i przyjezdnych podążały na Maltę, by dołożyć garstkę swojej rodzimej ziemi. Przy sypaniu kopca licznie uczestniczyła młodzież – przyszły użytkownik wspaniałych urządzeń Parku Narodowego. Tempo prac nad organizacją Parku Narodowego, bardzo wysokie w 1919 roku, w następnych latach zmalało z powodu złej sytuacji gospodarczej kraju. Zrealizowano tylko pierwszy etap, czyli zbudowanie Kopca Wolności., którego stożek osiągnął około 94 m wysokości, teren parku ogrodzono, a zamiast wielkich urządzeń sportowych wytyczono skromne boisko. 19 maja 1923 roku, gdy sytuacja ekonomiczna kraju była bardzo trudna, położono kamień węgielny pod pomnik harcerzy poległych w powstaniu wielkopolskim. Konkurs na budowę pomnika rozstrzygnięto dopiero w 1931 roku, a odsłonięcie nastąpiło w roku 1937. Sprawa zagospodarowania Malty odżyła w roku 1930, gdy prof. Adam Wodziczko na konferencji zorganizowanej przez Towarzystwo Miłośników Miasta Poznania stwierdził, że zielone tereny nad Cybiną winny jak najprędzej wejść w obręb projektowanego Parku Narodowego. Na przeszkodzie realizacji tego projektu stanęła zła sytuacja finansowa i nieuregulowane sprawy własnościowe terenów nadmaltańskich. W roku 1935 okazało się, że Kopiec Wolności jest zdewastowany, a skromne urządzenia i zabezpieczenia zostały rozkradzione. W listopadzie 1938 roku prezydent miasta T. Ruge zapowiedział rozpoczęcie wstępnych prac przy Kopcu Wolności. Niestety, wojna zniweczyła wszystkie plany. Władze okupacyjne zainteresowały się Maltą, przejrzały polskie opracowania planistyczne i kontynuowały niektóre rozpoczęte prace. Posługując się darmową siłą roboczą, zaczęły też niszczyć Kopiec Wolności. Po wojnie, w październiku 1946 roku, na wniosek prof. Wodziczki ponownie przystąpiono do prac terenowych. W 1952 roku spiętrzono wody Cybiny i utworzono Jezioro Maltańskie, zbiornik wodny o powierzchni 64 ha, zbudowany z przeznaczeniem na tor regatowy i kąpielisko. W latach 1956, 1958 i 1961 odbywały się na nim międzynarodowe zawody kajakarskie i wioślarskie. Do roku 1979 jezioro pełniło rolę centrum sportów wodnych w Polsce. Organizowano na nim imprezy kajakarskie, wioślarskie i motorowodne. Niestety, z biegiem lat obiekt przestał spełniać obowiązujące normy dla przeprowadzania zawodów sportowych. Jezioro ulegało stopniowemu spłyceniu, a woda w nim była coraz bardziej zanieczyszczona. W 1979 roku zapadła decyzja o modernizacji obiektu. W 1980 roku spuszczono wodę, a dwa lata później rozpoczęto prace remontowe i pogłębiające. Generalnym projektantem obiektu został mgr inż. arch. Klemens Mikuła. Podstawowe prace zakończono w takim stopniu, że XXIII Mistrzostwa Świata w Kajakarstwie w sierpniu 1990 roku odbyły się zgodnie z wymogami Międzynarodowej Federacji Kajakowej. Międzynarodowi fachowcy ocenili obiekt maltański bardzo wysoko i obiecali powierzać Poznaniowi organizację innych ważnych imprez międzynarodowych.